Fokbeleid

Inleiding

Cattery Sibanna fokt alleen op kleine schaal; ongeveer één tot twee nestjes per jaar. Bij het uitzoeken van de ouderdieren, gaan wij zeer selectief te werk. De kittens worden goed gesocialiseerd en krijgen alvast een stukje opvoeding. Op deze pagina staat globaal omschreven hoe wij tijdens het fokken omgaan met:

• gezondheid en uiterlijk
• stamboomonderzoek, outcross en inteelt
• nieuwe bloedlijnen
• opgroeien en opvoeden.

Gezondheid en uiterlijk

De poezen waarmee wordt gefokt, worden op minimaal éénjarige leeftijd getest op PKD en HCM. Daarna zullen zij jaarlijks in worden getest op FeLv, FiV en HCM. Verder wordt per poes afgewogen of aanvullende onderzoeken wenselijk zijn. Bij combinaties van ouderdieren spelen ook andere gezondheidsaspecten een rol in de overwegingen, zoals: genendiversiteit, PKD, reproductieve aandoeningen, Patella luxatie en overige gezondheidsinformatie die over desbetreffende lijnen bekend is.

De ouderdieren worden geselecteerd op gezondheid en uiterlijk. We letten vooral op een juiste vachtkwaliteit, goed type en stevige bouw. Dieren met een ongewenst karakter worden uitgesloten. Gezondheid is misschien wel het belangrijkste aspect waar we op letten bij het fokken. Wij gaan niet alleen af op de gezondheid van de dieren als momentopname, maar letten ook op (erkende!) testresultaten van onderzoeken naar relevante erfelijke aandoeningen. Niet alleen van de ouderdieren zelf, maar ook van andere siberen uit desbetreffende stambomen. Ook kijken we naar de leeftijd waarop een sibeer nog is getest op bepaalde aandoeningen, en hoe frequent en door wie onderzoek is gedaan.

Wij vragen altijd naar testresultaten van uitgezochte dekkaters en geven kopieën mee aan nieuwe eigenaren van kittens. Wij letten erop of PKD- en HCM-onderzoeken zijn uitgevoerd door een erkende specialist (te vinden op pawpeds), en dat de FeLv- en FiV-onderzoeken recentelijk zijn uitgevoerd.

Stamboomonderzoek, outcross en inteelt

Wij doen uitvoerig stamboomonderzoek om gericht, gezond en selectief te kunnen fokken. Hier gaat heel wat uurtjes (dagen, weken..) werk in zitten. Je moet het leuk en interessant vinden om dat te kunnen doen, en dat doe ik gelukkig.

De meeste verparingen die wij maken, zijn outcross combinaties. Hierbij zijn de ouderdieren niet of nauwelijks verwant aan elkaar. Wij hebben een voorkeur voor outcross combinaties omdat het verparen van katten die niet of nauwelijks verwant aan elkaar zijn, doorgaans minder kans op gezondheidsproblemen geeft. Net zoals een bastaard hond doorgaans sterker is dan een rashond.

Het inteeltpercentage van een kat geeft weer in hoeverre de vader en de moeder van een kat aan elkaar verwant zijn. Het zegt niets over de hoeveelheid inteelt achter de moeder of vader van een kat. Hierdoor kan bij een laag inteelpercentage toch grote verwantschap tussen de katten in een stamboom zijn, en bij een hoog inteeltpercentage een lage verwantschap. Wij analyseren daarom een hele stamboom bij het uitzoeken van ouderdieren voor een nestje.

Inteelt is binnen een ras moeilijk helemaal te vermijden. Soms is lijnteelt of inteelt gewenst, om een bepaalde eigenschap te versterken. Veelvuldig inteelt kan een eigenschap ook weer verzwakken, en dat proces kan snel gaan. Dit verschijnsel zie je bijvoorbeeld bij boerderijkatten, waarbij vaak generaties lang inteelt heeft plaats gevonden. Deze boerderijkatjes zijn vaak klein en iel, en hebben dunne nekken. Gewenste eigenschappen (stevige bouw, gespierd) zijn dan verzwakt of verslechterd. Wanneer eigenschappen als gevolg van inteelt eenmaal zijn verslechterd, kan het generaties gericht fokken kosten om de eigenschappen weer als gewenst te krijgen. Het kan gaan om uiterlijke eigenschappen, maar ook om gezondheidsaspecten.

Gebruik maken van inteelt is en blijft risicovol. Het mag daarom alleen zeer overwogen, gecontroleerd en rekening houdend met de risico’s gebeuren. Het is niet iets waar je zomaar je handen aan moet branden, en wij doen dat daarom ook liever niet. Toch kan het goed zijn dat sommige fokkers, die veel kennis en ervaring hebben, op kleine schaal inteelt of lijnteelt toepassen. Dit om bepaalde eigenschappen te versterken. Wij keuren inteelt daarom niet per definitie af, al heb ik wel grote moeite met zware inteelt. Bij fokken met inteelt is het belang dat dit enkel op kleine schaal gebeurt. En door fokkers die dit gecontroleerd en beheerst (kunnen) doen, zodat eventuele ongewenste gevolgen inzichtelijk worden gemaakt en worden beperkt.

Nieuwe bloedlijnen

Wat wij wel soms doen, is te zoeken naar katten die nieuw bloed in brengen om de bloedlijnen te versterken. Dit kunnen katten zijn met volle stambomen die in Nederland nog niet of nauwelijks voorkomen, maar ook siberen met (deels) lege stambomen. Een sibeer met een lege stambomen wordt ook wel een novice genoemd. Een novice is een siberische kat die in Rusland als siberische kat is geregistreerd. Dit kan als een kat door diverse keurmeesters op erkende shows als een siberische kat wordt beschouwd, en als de ouderdieren van zo een kat niet bij een ander ras staan geregistreerd. Het ras ‘de siberische kat’ is begin jaren negentig ontstaan uit enkel novices. Deze novices zijn gebruikt om het ras te stichten en worden daarom ook wel stichterkatten of foundationkatten genoemd. Enkele beroemde stichterkatten zijn: Mars, Max, Ussia Ussuri, Rysja, Cardinal, Stephan en Morris. Roman heeft zelfs als voorbeeld gediend van de rasomschrijving van dit mooie ras.

Wij zijn actief op zoek naar nieuwe bloedlijnen om de genendiversiteit en daarmee de gezondheid van het ras te versterken. Wij zijn daarom blij met onze dekkater Slavicat Lubomir. Lubomir heeft bekende Russische lijnen achter zich die zeer goed bekend staan, maar die nog weinig voorkomen in Rusland en in Nederland. Ook heeft Lubomir een vader die een echte en betrouwbare novice is. Zijn vader Beilis heeft al een aantal werkelijk prachtige nakomelingen bij diverse catteries gehad. Nakomelingen van Beilis zijn te vinden in Finland, Rusland en Spanje.

Wij zijn ons er van bewust dat het fokken met novices ook risico’s met zich mee brengt. Dit omdat de ouderdieren meestal niet bekend zijn. Het fokken met novices dient daarom ook enkel beheersd en op kleine schaal te gebeuren, zodat eventuele ongewenste gevolgen inzichtelijk worden gemaakt en worden beperkt.

Gelukkig heeft de vader van Lubomir al een aantal mooie nesten in Rusland gegeven, en is hij zelf al ouder dan de gemiddelde dekkater. De moeder van Lubomir heeft enkele oude en in Rusland goed bekend staande lijnen achter zich. Ook heeft de cattery waar hij vandaan komt, cattery Slavicat, een goede en betrouwbare internationale naam. Dit maakt dat wij positieve verwachtingen hebben van onze Lubomir.

Opgroeien en opvoeden

Zowel kittens als volwassen katten lopen bij ons vrij in huis. Er wordt hooguit een ruime bench gebruikt in tijdelijke situaties, bijvoorbeeld om nieuwe katten aan elkaar voor te stellen. De kittens worden geboren in de werpkist op een rustige plaats. De werkkist staat in de slaapkamer of in de woonkamer/open keuken op een plek waar onze kinderen niet bij kunnen. De eerste drie tot vier weken blijven de kittens in de werpkist. Moederpoes kan hier vrij in en uit springen. Met drie tot vier weken gaan moederpoes en de kittens naar een kittenren die (ook) in onze open keuken zal staan, waar de kittens voor het eerst (veilig) op avontuur gaan en volop speelgelegenheden hebben. Ook hier kan de moederpoes altijd vrij in en uit springen. Vanaf een week of zes/zeven komen de kittens dagelijks in de open keuken en woonkamer om deze te ontdekken. De keuken is afgezet met hekjes, zodat de bewegingsruimte groot genoeg is voor een ontdekkingstocht zonder de kattenbakken kwijt te raken. Dit bevordert het zindelijk worden van de kittens. De kittens raken hier vanaf hun eerste stapjes gewend aan huiselijke geluiden, zoals koken: televisie kijken en het spelen van onze kinderen. In de keuken kunnen de kittens zich geen verkeerde gewoontes aanleren, en toch al wennen aan het huiselijk leven. In de woonkamer komen de kittens de eerste paar weken alleen onder toezicht, want de kittens hebben zeker een stukje opvoeding nodig. Helaas leert een moederpoes niet dat het bijten op stroomdraden of het klimmen in gordijnen niet echt de bedoeling is. Terwijl dit nou net zo leuk is voor een kat! Wij ‘leren’ de kittens wat ze niet mogen door te werken met associaties en door bepaalde situaties te voorkomen of niet interessant te maken/houden. Dit doen we omdat het doorgaans makkelijker om te voorkomen dat een kat zich iets aanleert, dan om een kat iets af te leren.

Als u het belangrijk vindt dat uw kitten sommige dingen niet mag in huis, is het raadzaam deze gedachtegang te volgen. Een normale gezonde kitten is nieuwsgierig en zal in een nieuwe omgeving op ontdekkingstocht gaan. En dan geld weer: het is makkelijker te voorkomen dat het kitten zich ongewenst gedrag aanleert, dan dit weer af te leren. Een voorbeeld van ongewenst gedrag kan zijn: het krabben aan meubels. Door ervoor te zorgen dat u al een krabmeubel heeft staan voordat het kitten bij u komt wonen, kan het kitten de krabmeubel vinden zodra het zijn eerst krabbehoefte heeft. Het kitten hoeft dan niet uit te wijken naar meubels. Heeft het kitten wel moeten uitwijken naar meubels omdat er geen krabpaal stond, dan kan het lastig zijn om het krabben aan meubels af te leren. Corrigeren door stemverhef of door naar een kitten toe te lopen en in de nekvel te pakken kan zelfs averechts werken. Want, voor een kitten is negatieve aandacht óók aandacht.

We laten de kittens ervaren dat mensen leuk, interessant en liefdevol zijn.  Mensenhanden zijn om door geaaid te worden of om door opgetild worden. We zorgen voor volop speeltjes en stoeigelegenheden voor de kittens onderling, en maken mensenhanden oninteressant om in te bijten of mee te spelen. Dit doen we omdat sommige katten mensenhanden als speeltje/prooi blijven zien, ook als ze volwassen zijn. Ook zal de grens tot echt bijten in bepaalde situaties kleiner zijn als een kat niet gewend is om überhaupt in mensenhanden te bijten. Gelukkig zijn siberen die dertien weken samen met hun moeder zijn opgegroeid doorgaans bijzonder lieve en trouwe katten, ook als ze wel met handen gespeeld hebben als kitten. Toch nemen wij liever het zekere voor het onzekere, zodat ook eventuele pittige karakters niet in hun pittigheid gesterkt worden.

De belangrijkste taak bij het opvoeden van de kittens ligt echter bij de moederpoes. Deze is haast onvervangbaar door de mens en van ongekende waarde. De kittens blijven daarom minimaal tot een leeftijd van circa 13 weken bij de moederpoes. Gelukkig heeft de siberische kat een stabiel karakter, maar de eerste 13 weken (met name tussen 8 en 13 weken) van een kattenleven blijven een gevoelige en belangrijke periode voor de karaktervorming van uw toekomstige metgezel. Wij doen er alles aan om de kittens en zo goed mogelijke start te geven.